พระพุทธรูปสมัยอู่ทอง

พุทธรูปศิลป์อู่ทองคำ ในงานเรื่องประติมากรรมไทย
พุทธรูปอู่ทองคำ :ท่านคนอ่านที่ยกย่อง ฉบับนี้พวกเราจะมาคุยกันเกี่ยวกับ ศิลป์สกุลช่างที่แต่งตั้งงานประติมากรรมทองสัมฤทธิ์ออกมาเป็น องค์พุทธรูปที่เรียกชื่อกันว่า พุทธรูปยุคอู่ทองคำ ซึ่งไม่เหมือนกับศิลป์ "อู่ทองคำสุวรรณภูมิ" ศิลป์พุทธรูปอู่ทองคำนั้น เกิดขึ้นขณะที่เป็นรอยต่อระหว่างศิลป์จังหวัดสุโขทัยและก็ศิลป์อยุธยา แก่อยู่ในราวปลายพุทธศักราชที่ 18 จนกระทั่งพุทธศักราชที่ 20 หลวงบริบาลบุรีภัณฑ์ อดีตกาลหัวหน้ากองพิพิธภัณฑสถานรวมทั้งของเก่ากระทรวงธรรมการรวมทั้งหัวหน้ากองโบราณคดีวิทยา ได้มีความเห็นไว้ว่า ศิลป์แบบอู่ทองคำนั้นคลี่คลายมาจากการประสมประสานระหว่างศิลป์แบบทวารวดีกับศิลป์ เขมร กล่าวอีกนัยหนึ่ง การที่เขมรเข้ามามีอำนาจในแหลมอินโดจีนไม่ได้ทำให้งานทางศิลปกรรมของ "เมือง" เริ่มแรก อันเป็นต้นว่า ทวารวดีหยุดชะงักลง ถ้าหากแต่ว่ายังคงตกทอดตลอดโดยคติความเลื่อมใสแบบพุทธหินยานผสมผสานกลมกลืนกับลักษณาการอันเข้มขลังของคติเขมร

 
พระพุทธรูปสมัยอู่ทอง

ศ.จ.ศิลป์ พีระศรี ได้เอ๋ยถึงคุณประโยชน์ของ พุทธรูปศิลป์อู่ทองคำในงาน "เรื่องประติมากรรมไทย" ว่า พุทธรูปยุคอู่ทองคำ "ศิลป์อู่ทองคำมีค่ามากกว่าของอยุธยารวมทั้งรัตนโกสินทร์ ด้วยเหตุที่มีแบบแนวทางแปลกและก็มีคุณค่าของศิลป์อู่ทองคำ เป็นอาการปรากฏเยี่ยมที่สุดในกลุ่มสกุลช่างต่างๆของพระพุทธปฏิมากรศิลป์จังหวัดสุโขทัยและก็ศิลป์อู่ทองคำนั้นมีลักษณะตรงกันข้าม ศิลป์จังหวัดสุโขทัยมีวงรูปนอกรวมทั้งเนื้อหาประณีตบรรจงอ่อนโยน ทำให้มองเห็นอย่างบริบูรณ์ซึ่งรูปถ่ายโฉมของพระพุทธเจ้า ส่วนศิลป์อู่ทองคำมีลายเส้นเคร่งเครียดรวมทั้งเคร่งเคลียด แล้วก็มีลายเส้นขนาดใหญ่ เป็นอาการแสดงบ่งให้มีความคิดเห็นว่าพระพุทธเจ้ายังมีอำนาจที่จิตที่จะเอาชนะแก่ โลกิยะ แล้วก็ค้นหาทางหลุดพ้นจากเครื่องร้อยรัดให้ถึงซึ่งความพ้น (การเป็นอิสระจากกิเลสเครื่องซึมเศร้า)"

พระพุทธรูปอู่ทอง

พวกเราบางทีอาจแบ่ง พุทธรูปอู่ทองคำ ได้เป็น 3 จำพวกดังเช่น
พุทธรูปอู่ทองคำ รุ่น 1 หรืออู่ทองคำหน้าแก่ เจอในเขตเมืองสรรคบุรี จังหวัดจังหวัดชัยนาท มีใบหน้าเหลี่ยม พระนลาฏกว้าง เม็ดพระศกชัดแจ๋ว ความกว้างของพระนลาฏรับกับแนวพระขนงที่ต่อกันเหมือนปีกกา พระหนุป้านเป็นอย่างที่พวกเราเรียกว่า คางคน

พุทธรูปอู่ทองคำ รุ่น 2 หรืออู่ทองคำหน้ากึ่งกลาง จะมีความเจริญคลายความเคร่ง ขรึมที่ใบหน้าลง มีลักษณะเหมือนมนุษย์สามัญมากยิ่งขึ้น ชี้ให้เห็นถึงการเบาๆลดอิทธิพลทางศิลป์แบบเขมรลง แบบอย่างเป็นต้นว่า พระผู้เป็นเจ้าพนัญเชิง หรือพระพุทธสามรัตนนายก วัดพนัญเชิง จังหวัดเมืองหลวง ศรีอยุธยา

พุทธรูปอู่ทองคำ รุ่น 3 หรืออู่ทองคำหน้าชายหนุ่ม ทรงอิทธิพลของศิลป์จังหวัดสุโขทัยเยอะขึ้น ใบหน้ารูปไข่ พระนลาฏแคบ พระวรกายเพรียวลมบางเวลาเจอในลักษณะหน้าแข้งคมเป็นสัน เรียกว่า ลำแข้งสัน พบบ่อยในกรุปรางค์ประธานวัดราชซ่อม จังหวัดอยุธยา ซึ่งผลิตขึ้นในยุคสมเด็จพระบรมราเชนทร์ที่ 2 (เจ้าสามพระยา)

พุทธรูปอู่ทองคำ นับเป็นต้นแบบของการผลิต "พระผงทอง" หนึ่งในพระที่ได้รับความนิยมของไทยชุดห้ากลุ่ม ที่ย้ำความคล้ายคลึงละม้ายมนุษย์ ทั้งลักษณะการแบ่งจัดหมวดหมู่พิมพ์รวมทั้งการเรียกชื่อก็เช่นเดียวกันเป็น พิมพ์หน้าแก่ พิมพ์หน้ากึ่งกลาง รวมทั้งพิมพ์หน้าชายหนุ่ม ครับ
พุทธรูปปางต่างๆ:ปางพุทธรูป ของเมืองไทย ที่มาหนังสือพิมพ์ข่าวด่วน
คอลัมน์ พันธุ์แท้พระเครื่องลาง โดย ราม วัชรประดิษฐ์

เครดิต : ภาพถ่าย และ คำอธิบายบางส่วนจาก tumsrivichai.com 

TAG :  พระเครื่อง สมเด็จ,พระเครื่อง เสริม โชค ลาภ,พระเครื่อง โชคลาภ เงินทอง,พระเครื่องกําแพงเพชร พระเครื่องท่าพระจันทร์,พระเครื่องยอดนิยม,พระเครื่องหลวงปู่ทิม,พระเครื่องหลวงปู่สรวง,พระเครื่องหลวงพ่อคูณ,พระเครื่องหลวงพ่อทันใจ จ.ตาก,พระเครื่องเมืองลุง,พระเครื่องเมืองสยาม,ข่าวพระเครื่อง,ข่าวพระ,ดูพระเครื่อง,เล่นพระเครื่อง,พระเครื่องเมืองไทย